5 dagen in het Poolse West- Pommeren
Bijgewerkt op: 19 nov. 2022
Als je de kaart van Polen bekijkt, bevind Woiwodschap (Pools voor provincie) West- Pommeren zich in het uiterste Noordwesten van het land, ingeklemd tussen Duitsland in het Westen en de Baltische zee in het Noorden. Met een afstand van zo'n 700 km vanaf Enschede is West-Pommeren een prima autobestemming. Vanaf Berlijn volgde ik de bordjes richting Szczecin en duurde het niet lang meer voordat ik de Duits-Poolse grens overstak. Een nieuw avontuur was begonnen!
Szczecin
Voordat jouw tong in de knoop raakt zal ik je alvast een handje helpen. Je spreekt het uit als 'Stesjin'. De Duitse naam is overigens 'Stettin'; Een aanzienlijk makkelijkere variant voor degenen met een Nederlandse tongval. Szczecin heeft bij het grote publiek misschien minder bekendheid dan de populaire Poolse steden Krakau, Gdansk, Wroclaw en hoofdstad Warschau. Toch beschouwde ik dit als een soort voordeel; In plaats van het afvinken van beroemde highlights en instagram-hotspots, stapte ik er op deze manier redelijk blanco in met de instelling 'ik ga gewoon lopen en ik zie wel wat ik allemaal ga tegenkomen'. Ik moet eerlijk toegeven dat dit ook een beetje een geforceerde optie was omdat ik deze ochtend mijn auto naar een garage had gebracht; Na een piepend geluid vermoedde ik dat mijn remschijven hun beste tijd hadden gehad.
Oder
Szczecin is al jarenlang het decor geweest van getouwtrek tussen het Westen en het Oosten. Dit allemaal vanwege de strategische ligging aan de belangrijke rivier de Oder, die Szczecin in directe verbinding met de Baltische zee brengt. Om deze reden is Szczecin, samen met het 70 km Noordelijker gelegen Świnoujście (dat ik later zou bezoeken) de belangrijkste zeehaven van Polen. Hoewel de Oderdelta een natuurlijke grens met Duitsland vormt, was het na de tweede wereldoorlog in het belang van de Sovjetunie dat Szczecin, ook wel 'de haven van Berlijn' niet op Duits grondgebied kwam te liggen en precies om deze reden werd de Pools-Duitse grens in het Noordwesten op enkele kilometers ten westen van de van de Oder getrokken. Hoewel de stad tijdens de tweede wereldoorlog nagenoeg compleet is verwoest, vind je met name dankzij de vele renovatieprojecten nog altijd veel Duitse architectuur terug in het straatbeeld.
Aan de westoever van de Oder bevind zich de (volledig gerestaureerde) historische stadskern en de meest in het oog springende gebouwen zoals het slot van de Hertogen van Pommeren, De Jakobuskathedraal, De Chrobry Dijk met het Szczecin museum. Voor een goed uitzicht op de 'skyline van de westoever' steek je het beste één van de bruggen over om aan de andere zijde van de Oder te komen. Op de vele betonnen brugpilaren vind je de mooiste graffiti-kunst die dit gedeelte van de stad een soort hippe urban-uitstraling geven. Eenmaal terug naar de westoever liep ik langs de boulevard waar veelal jonge mensen genoten van het zonnetje, op de terrasjes van één van lunchcafeetjes, of op één van de vele openbare bankjes langs de Oder.
Oder- Trail
De volgende ochtend kon ik mijn auto ophalen bij de garage en had ik dus een legitiem excuus om het een beetje verderop te zoeken. Even ten Zuiden van Szczecin begint een langgerekt gebied van waterlichamen en compleet verwilderde bossen die allemaal tot de Oderdelta vallen. Juist omdat dit gebied al jaren tot grensland kan worden gerekend, heeft het alle ruimte gekregen om te verwilderen; Er waren maar weinig plekken die interessant waren om zich te ontwikkelen als woonkernen vanwege de afgelegen ligging. Op mijn lijstje stonden Krzywy Las (het kromme bos), Taras widokowy (de nieuwe uitkijktoren over de Oder bij Widuchowa), de dorpen Chojna an Cedynia, het stadje Stargard en de fietsbrug over de Oder bij Siekierki. Naast deze voorafbepaalde plekken was ook het voornemen om mij te laten verrassen door het onbekende. Met omwegen door het Poolse platteland rijden en maar zien wat het wel of niet oplevert. Heerlijk vind ik dat! De wegen leidden door tal van kleine dorpjes met slechts een paar huizen die barstten van Oost-Europese romantiek; rondscharrelende kippen, veel bloemenpracht, een zitbankje aan de straatkant en een oude tractor op de oprit. Ook viel het op dat in ieder 'gat' (met respect) wel een kleine buurtsuper te vinden was. Dit was altijd het hart van het dorpje, compleet met gepensioneerde mannen op een bankje met een halve liter fles bier in de hand. Ik heb een zwak voor dit soort ongepolijste en 'eerlijke' plekken.
Krzywy Las
Via collega natuurfotograferen vernam ik voor het eerst naar het magische en mysterieuze 'kromme bos'. Op slechts een klein bosperceel staan zo'n 400 bomen die bijna allemaal in een merkwaardige bocht, onderaan de stam zijn gegroeid. Wat hier exact de oorzaak van is, is nog steeds niet geheel duidelijk. Wat wél duidelijk is, is dat de bomen niet zouden misstaan als decor in horrorfilm. Helaas ontbraken de perfecte weersomstandigheden voor bosfotografie (mist) om het sfeertje helemaal af te maken.
Siekierki
Even ten Zuiden maakt de Oder een bocht naar het Westen en begeef je je ineens op het meest Westelijke puntje van Polen. Hier loont zich de moeite om een parkeerplekje op te zoeken en richting de rivier te lopen. Oude, stenen brugfundamenten steken uit het riet omhoog. Soms volledig begroeid met verschillende planten of zelfs bomen, bijna als een oude Mayatempel. Een sterk contrast met de hagelnieuwe fietsbrug (of voetgangersbrug) waarin de weg enkele tientallen meters overgaat. Parallel aan de oude brugfundamenten, die tot de 2e wereldoorlog als belangrijke spoorverbinding tussen Polen en Duitsland fungeerde, staat nu een prachtige fiets/voetgangersbrug die je van Polen naar Duitsland en andersom brengt. Houd je verrekijker of camera in aanslag, want hier barst het van de wilde vogels. Uit mijn ooghoek zag ik een roofvogel al biddend het wateroppervlak afspeuren. Toen hij een duikvlucht naar beneden nam en er een plons volgde, wist ik niet of ik moest huilen of lachen; Het was een werkelijk fenomenaal gezicht maar ik had mijn telelens nog in mijn rugzak zitten.
Deel 3: Baltische Kust
De binnenlanden werden ingeruild voor de kust. De Baltische kust was een groot vraagteken voor mij. Was het te vergelijken met de Noordzee? Hoe zat het met de stranden? Duinen? Badplaatsen misschien? Wat een zekerheidje en tegelijk een geruststellende gedachte was dat je aan zee altijd een goede plek had om de zonsondergang te fotograferen. Mits het weer natuurlijk een beetje meespeelde. Met die gedacht vervolgende ik mijn weg op de bonnefooi naar het Noorden.
Zandvoort of the Baltic
De wegen leidden als een trechter naar het plaatsje Międzyzdroje. En het duurde niet lang of ik waande mij in Zandvoort aan Zee. Hotels, restaurants en overstekende gezinnen op slippers. Op één of andere manier was ik verrast en had ik nooit gedacht dat de Polen natuurlijk ook hun badplaatsen hebben. Międzyzdroje bleek één van Polen's populairste kustplaatsen en het was toch al redelijk in het hoogseizoenAchter de bedrijvige boulevard waarin eettentjes, ijssalons en marktkraampjes het meest dominant vertegenwoordigt waren, begon de pier met aan het einde een rij toeristen, vermoedelijk wachtend op de rondvaart boot. Het was een onverwacht middagje 'mensen kijken' en proeven van de authentieke Poolse vakantiesfeer.
Wolinksi National Park
Inmiddels hingen mijn schoenen met de veters geknoopt aan mijn rugtas en liep ik met de blote voeten door het zeewater. Hoe verder ik van pier liep, hoe rustiger het werd. Hier en daar nog wel wat strandwandelaars maar dat was het dan ook wel. Wat opviel was de hoeveelheid kiezelsteentjes en het gebrek aan schelpjes. Dit was bewijs nummer 1 dat het een andere zee betrof dan onze eigen Noordzee. Ook ontbrak de zo typische zilte zeegeur. Het water bevatte hier namelijk veel minder zout dan 'bij ons'. Bewijs nummer 2. Het zand was heel fijn en bijna wit van kleur. Tenslotte, en misschien wel het meest opvallende detail: Hier was geen verschil tussen eb en vloed. Vreemd toch? Ook ware er geen duinen maar behoorlijke zeekliffen die op sommige plekken half weggespoeld waren. Bovenop de kliffen bevonden zich beukenbossen, kilometers lang. Deze kustlijn en de hoger gelegen beukenbossen vormden samen het uitgestrekte Wolinksi National Park. Toen de stenen steeds groter werden wist ik dat ik mijn zonsondergang fotolocatie had gevonden. Met een beetje geluk kwam er een beetje kleur in de lucht en had ik een perfecte plek gevonden. De foto's hieronder vertellen denk ik wel of het was gelukt.
Świnoujście
Vanuit Polen bereik je Świnoujście alleen via de boot. Dat klinkt misschien gek, maar het is eigenlijk het enige Poolse plaatsje op het eiland Usedom, dat voor het grootste gedeelte tot Duitsland behoord. Met de auto kun je aansluiten in de (lange) wachtrij voor de gratis ferry naar de andere kant van de Świna rivier. Tegen het einde van 2022 gaat volgens de planning trouwens een autotunnel in gebruik zodat je een stuk eenvoudiger naar Świnoujście reist. Een beetje in tegenstelling tot Międzyzdroje, staat Świnoujście bekend als een wat luxere badplaats. Vooral gepensioneerde Duitsers bezoeken hier van de verschillende Wellness-hotels een kuuroorden en profiteren hierbij uiteraard van de voordeligere Poolse prijzen die daar voor betaald moeten worden. De voornaamste bezienswaardigheden zijn de Latarnia Morska w Świnoujściu (Polen's hoogste vuurtoren), Fort Gerard en de merkwaardige Stawa Młyny, een baken in het ontwerp van een molen aan het einde van een stenen pier. Ook hier was het gezellig druk. Lounge muziek galmde over de volle terrasjes en mensen struinden, veelal in Ibiza-kledingstijl over de boulevard. De bestemming van mijn laatste avond in dit bijzondere deel van Polen was de opvallende Stawa Młyny. Zoals verwacht was ik niet de enige. Veel strandgangers maakten een avondwandeling naar de witte molen. Ook wierpen een aantal mensen hun hengeltje uit aan het einde van de pier. De zonsondergang was minder intens dan gisteren tussen de rotsen van Wolinski, maar niet minder mooi. Een pastelkleurige lucht stak prachtig af tegen de witte pilaar met molenwieken. Het was een perfecte afsluiter van een heerlijk weekje in West-Pommeren.
